VỊ TRÍ ĐẦU CẦU, TRUNG TÂM KẾT NỐI CỦA ĐÔ THỊ LÀO CAI

Vị trí tỉnh Lào Cai trong hành lang và vành đai kinh tế.

Trước đây khi giao thông còn kém phát triển người ta thường chọn tỉnh lỵ ở những đô thị khoảng giữa gọi là trung tâm. Trong điều kiện giao lưu mở cửa như hiện nay, vị trí tỉnh lỵ phải là đô thị có khả năng kết nối vùng. Đó là sự kết nối giữa các tỉnh trong vùng với nhau nhưng quan trọng hơn là kết nối xuyên biên giới. Trên thế giới hầu hết các đô thị có điều kiện kết nối xuyên biên giới, nằm ở vị trí đầu cầu quốc gia thì đều có khả năng vượt trội về phát triển.

Thành phố Lào Cai hôm nay.

Trong chiều dài lịch sử, ngay thời cổ đại, Lào Cai đã là trung tâm bộ tộc cổ của An Dương Vương. Năm 1992, trong hội thảo khảo cổ khi tôi trình bày báo cáo về những phát hiện nhiều đồ đồng, đồ sắt ở Lào Cai, các điểm phát lộ đồ đồng dày đặc bên hữu ngạn sông Hồng, Giáo sư Trần Quốc Vượng - nhà sử học nổi tiếng, gọi tôi đến gần và nói: “Cậu biết không? Lào Cai của cậu là thủ đô của bộ tộc Tây Âu, trước khi An Dương Vương kéo quân về Cổ Loa”. Và thầy khuyên tôi đi sâu nghiên cứu về đề tài này. Do bận quản lý, do mải mê với văn hóa dân gian nên tôi không tiếp tục nghiên cứu được. Tuy nhiên sau này thầy Diệp Đình Hoa, cô Phạm Minh Huyền và các anh Nguyễn Việt (2010), Tạ Đức (2017) đều có các công trình nghiên cứu về An Dương Vương ở Lào Cai. Tôi có trải nghiệm, ở đất nước có nhiều sông như nước ta, thời xa xưa giao thông đường sông là tuyến đường giao thông quan trọng nhất. Và như vậy cứ ở đâu có ngã 3 sông như Lào Cai đều là trung tâm hành chính lớn của cả vùng. Ở Lào Cai còn là đô thị sầm uất thời cổ. Năm 1257, Trần Hưng Đạo đã thống lĩnh hai cánh quân thủy bộ lên Lào Cai. Năm 1427, Lê Lợi đã cử các tướng giỏi lên trấn ải Lê Hoa (cửa khẩu Lào Cai ngày nay). Sau này cửa khẩu Lào Cai - ải Lê Hoa hay cửa quan Bảo Thắng còn là cửa khẩu rất quan trọng, nối liền nước ta với vùng Tây Nam Trung Quốc.

​Bên cạnh vị trí đầu cầu xuyên biên giới, đô thị Lào Cai còn là trung tâm vùng. Nhà bác học Lê Quý Đôn trong sách “Kiến văn tiểu lục” đã ghi rõ nhiều con đường từ Lào Cai đi Phong Thổ vào Lai Châu (sau này gọi là đường cổ PaVi). Từ Lào Cai cùng tuyến đường đi Văn Bản sang Than Uyên. Đặc biệt đường bộ từ Lào Cai xuôi dọc theo hữu ngạn sông Hồng xuống Yên Bái về Hưng Hóa, ngã ba Bạch Hạc. Từ Lào Cai cũng có đường cổ sang phủ Khai Hóa của nhà Minh, Thanh. Mặt khác, đường cổ cũng nối liền Lào Cai với vùng Đông Bắc trong đó có các tuyến đường qua sông Chảy lên khu Mỏ Đồng Tụ Long – Hà Giang. Lào Cai cũng có đường cổ sang Bắc Quang (Hà Giang), Hàm Yên (Yên Bái).

​Ngày nay vị trí đầu cầu của Lào Cai càng được khẳng định với đầu mối tuyến đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai, tuyến đường sắt Hải Phòng - Hà Nội- Lào Cai - Côn Minh và sân bay quốc tế đang chuẩn bị khởi công xây dựng. Cửa khẩu Lào Cai (với hệ thống cửa khẩu đường bộ và đường vận chuyển hàng) đang trở thành cửa khẩu rất lớn, mỗi năm thuế quan thu được gần 3 tỷ USD.

​Như vậy với nền kinh tế mở, Lào Cai hơn hẳn các đô thị khác là cánh cửa mở rộng sang quốc gia láng giềng Trung Quốc. Lợi thế về vị trí mở, trong nền kinh tế mở thì đô thị Lào Cai càng ngày càng phát triển. Chính vì vậy, ngày thành lập tỉnh Hoàng Liên Sơn lần thứ nhất là ngày 27/12/1975, đô thị Lào Cai trở thành tỉnh lỵ của tỉnh Hoàng Liên Sơn

Thành phố Lào Cai huyền ảo trong mây.